Gepubliceerd in de Achterhoekse Courant. Foto: Roel Kleinpenning
Als alles goed gaat, krijgen de laatste wijnen die Wijnboerderij ‘t Heekenbroek in Drempt zelf maakt nog het Europese keurmerk Beschermde Oorsprongsbenaming (BOB). Net voor de jaarwisseling kwam de Europese Unie met het groene licht om die kwaliteitsaanduiding te mogen voeren voor wijnen van de twee Achterhoekse wijngaarden ‘t Heekenbroek en Montferland en de Betuwse wijnen van het Betuws Wijndomein.
De drie wijngaarden behoren tot het wijngebied Rivierenland, een aanduiding voor een strook Betuwe en Achterhoek waar de wijnstokken op rivierklei staan. De grondsoort is de meest bepalende factor voor de eisen die worden gehanteerd om die beschermde status te krijgen, legt Job Huisman van Wijnboerderij ‘t Heekenbroek uit. Wijngaard ’t Oerlegoed, dat hoort bij Wijngoed Montferland van Leon en Magda Masselink in de buurtschap Wals bij Gendringen, ligt net als ‘t Heekenbroek nabij de Oude IJssel. Het Betuws Wijndomein van Diederik Beker staat op de kleigronden langs de Linge bij Erichem.
De aanvraag voor de Beschermde Oorsprongsbenaming is een jaar of vijf geleden ingediend. Voor ‘t Heekenbroek komt de toekenning net op tijd om er zelf nog gebruik van te kunnen maken. De wijnen die nu in de wijnmakerij in wording zijn, zijn de laatsten die de eigenaren op het bedrijf zelf maken. “Daarna stoppen we met wijn maken en met het terras. We hebben geen opvolgers en ik ben 65, Neeltje 67. Het werk in de wijngaard is fysiek ook zwaar.”
Kwaliteitsdruiven verbouwen
In 2018 was Huisman flink ziek, dat zorgde mede voor dit besluit. “We willen dit niet tot onze dood blijven doen. Het kost veel tijd en energie om goede wijn te maken. We hadden al besloten terug te gaan van twee hectare naar één hectare druiven. Nu stoppen we met wijn maken maar blijven nog wel een hectare kwaliteitsdruiven verbouwen.” Daar zijn altijd afnemers voor te vinden.
Huisman hoopt dat alles op tijd rond komt om de 1.400 liter van de druif Johanniter, dat nu in de tanks zit en droge witte wijn aan het worden is, de Beschermde Oorsprongsbenaming op het etiket krijgt. Die mag dan volgens de EU een streeknaam toegevoegd krijgen: Rivierenland Achterhoek of Rivierenland Betuwe. “Er zijn nu drie wijngaarden maar als andere wijnboeren zich willen aansluiten en aan de voorwaarden voldoen, kunnen die ook de BOB-status krijgen.”
Fetakaas en parmaham
De voorwaarden hebben te maken met de productie, verwerking en bereiding, die in een specifiek geografische gebied moet gebeuren. Beroemde voorbeelden van onder meer 1.500 (streek)producten met zo’n beschermde status zijn fetakaas uit Griekenland, parmaham, in ons land Edammer en Gouda-kaas, basterdsuiker, suikerstroop en de Opperdoezer Ronde (aardappel).
In ons land zijn al eerder wijnregio’s met een beschermde status aangewezen zoals de Maasvallei in Limburg, Winterswijk (waar de wijngaarden Reeborghesch in Kotten en Hesselink in Henxel deel van uitmaken) en iets noordelijker Oolde (bij Lochem) en Ambt-Delden in Twente.
Bij de erkenning als een gebied met een beschermde oorsprongsbenaming hoort een dossier waarin gedetailleerd is vastgelegd waar het product met dat keurmerk aan moet voldoen. Zo moeten de druiven geteeld zijn in het Gelderse gebied waar de rivieren de Oude IJssel, IJssel, Nederrijn, Lek, Waal, Linge, Afgedamde Maas en Maas doorheen stromen. Per hectare mag maar een beperkt aantal kilo’s druiven komen, om de kwaliteit zo hoog mogelijk te krijgen. Ook de rassen liggen vast, net als een beschrijving van de vinificatie, de manier van wijnbereiden.
De kwaliteit moet verder worden gewaarborgd door een analytische keuring (in een laboratorium) en een organoleptische keuring. Die wordt uitgevoerd door experts in het Duitse Neustadt an der Weinstrasse, die elk jaar ook blind proeven om de punten en de prijzen voor de Wijnkeuring van de Lage Landen te bepalen.
Kwaliteitsborging
Voor de wijnen is het niet zozeer om bescherming tegen namaak te doen. “Voor de consument is het een soort kwaliteitsborging. Het BOB-zegel laat zien dat de wijn aan allerlei kwaliteitseisen voldoet”, legt Huisman uit. De Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) controleert of de wijngaarden aan de eisen voldoen.
Het zal voor Job en Neeltje Huisman een bijzondere afsluiting zijn, als ze de oogst van 2022 nog in een fles kunnen doen met daarop de BOB-erkenning. “Natuurlijk is het jammer dat de wijnmakerij en het terras stoppen. We zijn nu lekker bezig en maken hele mooie wijn. We begonnen in een tijd dat Nederlandse wijn bekend stond als zuur en duur en hebben wel wat bereikt. We hebben in die jaren gouden en zilveren medailles gehaald bij internationale keuringen. Het meest trots was ik misschien wel toen sterrenrestaurant Bridges in Amsterdam onze Nieuw Tivoli Rood Barrique uit 2017 op de kaart nam. Die schenken ze nog steeds.”
Schatkamertje
Net als meer wijnmakers hebben de Huismans ook een schatkamertje, waar pareltjes liggen die ze bij een goede gelegenheid kunnen ontkurken. Zoals de Solaris Barrique uit 2017, waar nog regelmatig vraag naar is. “We hebben deze week nog Nieuw Tivoli Rood Barrique uit 2014 geopend. Die is nog hartstikke goed. De tannines worden zacht als er een beetje lucht bij komt. Daar is nog regelmatig vraag naar. Maar helaas… de paar flessen in het schatkamertje houden we voor eigen gebruik.”
